-
Jacek Trznadel, Z popiołu czy wstaniesz?
Wśród ludzi pióra mierzących się z tematami dotyczącymi tragicznych wydarzeń polskiej historii XX wieku Jacek Trznadel zajmuje szczególne miejsce. Posiada też najwyższe kwalifikacje do tworzenia literatury rozliczeniowej (choć przecież nie obejmuje jej żadna certyfikacja). Jest profesorem literaturoznawstwa związanym między innymi z Instytutem Badań Literackich i paryską Sorboną.
Czytaj dalej… -
Jan Abramski i Ryszard Żywiecki, Katyń
W obrębie polskiego piśmiennictwa na temat Zbrodni Katyńskiej broszura podpisana pseudonimami zajmuje szczególne miejsce. To nie tylko prekursorska próba przybliżenia krajowym czytelnikom prawdy o Katyniu, ale również dokument walk o prawdę i poznanie pełni historii XX wieku.
Czytaj dalej… -
Katyń w literaturze. Międzynarodowa antologia poezji dramatu i prozy
W 1951 roku Theodor Adorno w dziele Prismen. Kulturkritik und Gesellschaft zawarł słowa, które oddają skalę koszmaru II wojny światowej i jej wpływu na życie mieszkańców niemal wszystkich miejsc na globie. Pamiętne zdanie brzmi: „Pisanie wierszy po Oświęcimiu jest barbarzyństwem”. Trudno nie być pod wrażeniem jego rozdzierającej sumienia mocy i oskarżycielskiego wydźwięku.
Czytaj dalej… -
Katyń. Zapomniani żołnierze 1920–1940
Prezentowane wydawnictwo upamiętnia 80. rocznicę Zbrodni Katyńskiej, a jednocześnie 100-lecie wojny polsko-bolszewickiej. To znaczący ślad, zwłaszcza, że album został opublikowany w roku 2020, w pierwszym roku pandemii COVID-19, kiedy ograniczenia sanitarne sparaliżowały życie społecznie i uniemożliwiły wszelkie obchody zarówno krajowe, jak i na nekropoliach katyńskich w Rosji i Ukrainie.
Czytaj dalej… -
Kazimierz Skarżyński, Katyń
Niewielkich rozmiarów książeczka autorstwa Kazimierza Skarżyńskiego jest jednak unikatowa ze względu na szczególną rolę, jaką autor osobiście odegrał w ustaleniu prawdziwych sprawców mordu dokonanego na polskich jeńcach wojennych.
Czytaj dalej… -
Ks. Leon Musielak, Spod Częstochowy do Kozielska
Spod Częstochowy do Kozielska to zbiór rodzinnych wspomnień wojennych autorstwa salezjanina, księdza Leona Musielaka, jego siostry Władysławy oraz brata Antoniego, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej. Publikacja jest ciekawym i pouczającym opisem historii rodziny dotkniętej okrucieństwem historii XX wieku. W poczet Bibliografii Katyńskiej włącza ją jeden z rozdziałów Otarłem się o Katyń, dotyczący wojennych losów księdza Leona Musielaka.
Czytaj dalej… -
Ks. Zdzisław Peszkowski, Pamięć Golgoty Wschodu
Niewielkich rozmiarów praca autorstwa jednego z ocalałych jeńców Kozielska. Wyodrębnić można w niej trzy najistotniejsze części: prezentację faktów i dokumentów na temat Zbrodni Katyńskiej, przemyślenia autora na temat autorytaryzmu i powojennych relacji Polski z agresorami z okresu II wojny światowej, hitlerowskimi Niemcami i sowiecką Rosją, oraz wojenne dzieje Peszkowskiego.
Czytaj dalej… -
Piotr Gabryel, Katyń w pół drogi
Zbiór reportaży Piotra Gabryela Katyń w pół drogi składa się z kilku opowieści o niezwykłych życiorysach wpisujących się w polską historię XX wieku. Choć sprawy Katynia dotyczy jedynie tytułowy tekst, to koresponduje on z pozostałymi, które mieszczą się w polu tematów „rozliczeniowych” podejmowanych przez drugi obieg, a w końcowych latach PRL oraz pierwszych wolnej Polski coraz śmielej poruszanych przez grono historyków i dziennikarzy.
Czytaj dalej… -
Stanisław Maria Jankowski, Czterdziestu co godzinę
Praca Stanisława Marii Jankowskiego opowiada o dziejach tak zwanego Archiwum Robla, którego część została odnaleziona w skrytce pod dachem Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie. Książka zawiera również przedruki, analizy i opracowanie odkrytych tam materiałów. W 1943 roku, w czasie trwania prac ekshumacyjnych w Katyniu, władze nazistowskie starały się za wszelką cenę uwiarygodnić swoją tezę, że odpowiedzialni za śmierć tysięcy polskich jeńców pochowanych w dołach śmierci byli Sowieci. Ze względu na ogrom zbrodni hitlerowskich zadanie to było niezwykle trudne.
Czytaj dalej… -
Stefan Melak, Katyń
Wydawnictwa włączone w poczet Bibliografii Katyńskiej cechuje pewna osobliwość. Im starsze, tym mniej w nich szczegółowych informacji – detale trafiały bowiem do badaczy dopiero pod wpływem demokratycznych przemian. Choć i dziś trudno uznać, że przekazano historykom i rodzinom ofiar wszystkie informacje. Warto jednak czytać katyńskie archiwalia pod innym kątem: jako świadectwo stanu ducha osieroconych pokoleń, dokumenty walki o prawdę i wyraz osobistej odwagi autorek i autorów, jak również dowód na tryumf wolnej myśli nad totalitarną inżynierią społeczną.
Czytaj dalej… -
Tadeusz Pieńkowski, Zbrodnia katyńska
Kapitan Ludwik Pieńkowski – ojciec Tadeusza, autora omawianej publikacji – był oficerem Wojska Polskiego więzionym w Starobielsku. Tak jak tysiące innych wojskowych – został zamordowany w 1940 roku w Charkowie, w więzieniu NKWD, a jego szczątki spoczywają w zbiorowych mogiłach niedaleko osady Piatichatki. Tadeusz Pieńkowski zadedykował swoją pracę Zbrodnia katyńska pamięci ojca.
Czytaj dalej… -
Teresa Kaczorowska, Dzieci Katynia
W przedmowie do zbioru tekstów autorka opisuje swoje intencje: należy do pokolenia, które w okresie PRL w szkole zetknęło się z tematem Zbrodni Katyńskiej w wersji zakłamanej, stąd kojarzyła tę problematykę z niedopowiedzeniami i z prawdą szeptaną w rodzinnym zaciszu. Zapewne taki punkt wyjścia – historia ukrywana w domu – spowodował, że po latach, w innych warunkach politycznych, kiedy w niepodległej Polsce przestało istnieć kłamstwo katyńskie, zdecydowała się na bezpośredni kontakt z dziećmi ofiar.
Czytaj dalej… -
Tymon Kretschmer, Izabella Sariusz-Skąpska, Cień Katynia. Bykownia
Losy ukraińskiej Bykowni, którym poświęcony jest Cień Katynia, przez długi czas pozostawały zakryte i nierozpoznane, choć zginęło tu – jak się szacuje – od 30 do nawet ponad 120 tysięcy osób (w większości były to ukraińskie ofiary Wielkiej Czystki). Jej początki sięgają 1937 roku.
Czytaj dalej…